ગાડીઓની જેમ મોબાઈલ ફોન માટે પણ આવી શકે છે Scrap Policy : બદલામાં મળશે ડિસ્કાઉન્ટ
ભારત (India) ધીમે ધીમે ઈલેક્ટ્રોનિક્સનું ઉત્પાદન હબ બની રહ્યું છે. ખાસ કરીને મોબાઈલ ફોનના ઉત્પાદન માટે, તેથી જ એપલ જેવી મોબાઈલ કંપનીએ પણ અહીં આઈફોન બનાવવાનું શરૂ કર્યું છે. દેશની 120 કરોડથી વધુ વસ્તી પાસે મોબાઈલ ફોન છે. આવી સ્થિતિમાં ઈલેક્ટ્રોનિક વેસ્ટ વધવાનું જોખમ પણ છે. જોકે, ઘરેલુ ઈલેક્ટ્રિકલ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ મેન્યુફેક્ચરિંગ ઈન્ડસ્ટ્રી આ વાત સાથે સહમત નથી.
ઈન્ડિયન ઈલેક્ટ્રિકલ એન્ડ ઈલેક્ટ્રોનિક્સ મેન્યુફેક્ચરર્સ એસોસિએશન (આઈઈઈએમએ)ના પ્રેસિડેન્ટ અને બિરલા કોપર (હિન્દાલ્કો ઈન્ડસ્ટ્રીઝ)ના સીઈઓ રોહિત પાઠકે જણાવ્યું કે જે રીતે ‘સ્ક્રેપ’ વાહનોની પોલિસી આવી છે. આવનારા સમયમાં આ જ રીતે ‘મોબાઈલ ફોનને જંકમાં મોકલવા’ માટેનું માળખું તૈયાર થઈ શકે છે.
સ્ક્રેપ સર્ટિફિકેટ અને ડિસ્કાઉન્ટ મળશે
રોહિત પાઠકે કહ્યું કે ઈ-વેસ્ટ માટે એક પોલિસી ફ્રેમવર્ક છે, તેને થોડો ધક્કો આપીને અમલમાં મૂકવાની જરૂર છે. એકવાર ઈ-વેસ્ટ સાથે સંબંધિત આર્થિક મોડલ વિકસિત થઈ જશે, પછી લોકો પોતે જ પોતાનો ઈલેક્ટ્રોનિક કચરો એક્સચેન્જ માટે આપવાનું શરૂ કરશે. જ્યારે આગામી વર્ષોમાં, કંપનીઓ ‘એક્સ્ટેન્ડ પ્રોડ્યુસર રિસ્પોન્સિબિલિટી’ (ઇપીઆર) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, તેથી તેઓ લોકો પાસેથી જૂનો ઇલેક્ટ્રોનિક કચરો ખરીદવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
તેમણે કહ્યું કે હજુ પણ સેમસંગ અને એપલ જેવી ઘણી કંપનીઓ એક્સચેન્જ ઓફર હેઠળ તેમના ગ્રાહકો પાસેથી જૂના ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો લઈને ડિસ્કાઉન્ટ આપે છે. આગામી વર્ષોમાં તેનું આર્થિક મોડલ વિકસાવવામાં આવશે, જે અંતર્ગત લોકોને મોબાઈલ ફોન અથવા અન્ય ઈ-વેસ્ટ જમા કરવા માટે પ્રમાણપત્રો મળશે, જેનો ઉપયોગ તેઓ અન્ય ઉત્પાદનો ખરીદવા માટે કરી શકશે.
જંકના ધંધાને વ્યવસ્થિત કરવાની જરૂર છે
રોહિત પાઠક કહે છે કે ઈ-વેસ્ટના યોગ્ય નિકાલમાં સૌથી મોટી સમસ્યા કેશ ઈકોનોમી કે જંક બિઝનેસનું અસંગઠિત ક્ષેત્ર છે. તેમણે કહ્યું કે ઈ-વેસ્ટ કલેક્શનની કામગીરીને વધુ વ્યવસ્થિત બનાવવાની જરૂર છે જેથી કરીને તેનો યોગ્ય નિકાલ થઈ શકે.
તેમણે કહ્યું કે આવી સિસ્ટમ બનાવવી પડશે જે ઈ-વેસ્ટના ઉત્પાદનના એન્ટ્રી લેવલ પર GST અથવા અન્ય કોઈ ઔપચારિક ક્ષેત્ર સાથે જોડાયેલ હોય. આ સાથે, તેની આખી સિસ્ટમ ટોચ સુધી રિકવર થવાનું શરૂ કરશે. એ જ રીતે તેનું આર્થિક મોડલ તૈયાર કરવામાં આવશે.