શું ઘર ખરીદવું અથવા ભાડે લેવું વધુ સારું છે: શું પ્રોપર્ટી માટે હોમ લોન લેવી શ્રેષ્ઠ રોકાણ છે?

ઘર ખરીદવું સરળ બનતા હવે સવાલ ઉઠી રહ્યો છે કે શું ખરેખર ઘર ખરીદવું જરૂરી છે. શું ભાડાના મકાનમાં રહેવું એ વધુ નફાકારક સોદો નથી? જો બંને વિકલ્પો ઉપલબ્ધ હોય તો તેમાંથી કયો વિકલ્પ પસંદ કરવો તે વધુ સમજદારીભર્યું રહેશે.

જાણીતા અમેરિકન લેખક, રોકાણકાર અને નાણાકીય નિષ્ણાત રામિત સેઠી કહે છે કે જો 2 કરોડ રૂપિયાના ઘરનું ભાડું માત્ર 30 હજાર રૂપિયા છે, તો પછી શા માટે લોન લેવી અને દર મહિને 60-70 હજાર રૂપિયાની EMI ચૂકવવી?

ચાલો આ પ્રશ્નના તમામ પાસાઓની તપાસ કરવાનો પ્રયાસ કરીએ.

ઘર એ માત્ર પૈસાની બાબત નથી, તે હૃદયની કિતાબ પણ છે.
ઘર ખરીદવું એ માત્ર પૈસા ઉમેરવા અને બાદબાકી કરવાની બાબત નથી. તેની સાથે લાગણીઓ પણ જોડાયેલી છે. તમારે ‘તમારા ઘરમાં’ તમારો પોતાનો ખૂણો જોઈએ છે. જ્યાં તમે તમારી ઈચ્છા મુજબ દિવાલ પર બનાવેલ પેઇન્ટિંગ મેળવી શકો છો અથવા એક નાનો બુક શેલ્ફ ઇન્સ્ટોલ કરી શકો છો.
પોતાના ઘર સાથે ભાવનાત્મક લગાવ હોય છે. તે જ સમયે, તમે મકાનમાલિકના નિયમો અને દેખરેખથી દૂર તમારી સ્વતંત્રતા ઇચ્છો છો.

પરંતુ એ પણ યોગ્ય નથી કે તમારી નોકરીના શરૂઆતના વર્ષોમાં હોમ લોન લઈને તમે આવનારા વર્ષો સુધી દેવામાં ડૂબી જાવ. જો જોવામાં આવે તો ભાડાના મકાન અને પોતાના ઘરના પોતપોતાના ફાયદા અને ગેરફાયદા છે. ચાલો આ સમજીએ.

ભાડાના મકાનમાં રહેવાના ફાયદા અને ગેરફાયદા
રામિત સેઠી કહે છે કે ઘર ખરીદવું એ એક સારો નિર્ણય હોવાની સાથે સાથે ખૂબ જ ખરાબ નિર્ણય પણ હોઈ શકે છે. લોકો સમાજના દબાણ હેઠળ પોતાનું સ્ટેટસ બતાવવા માટે મકાન પણ ખરીદે છે. તેઓ માને છે કે તે એક સારું રોકાણ છે, પરંતુ તેઓ ફુગાવો, વ્યાજ દર અને તેના બદલે અન્યત્ર રોકાણ કરવાના ફાયદા વિશે ભૂલી જાય છે.

ભાડાના મકાનમાં રહેવાની એક દલીલ એવી છે કે જો તમે 1-2 કરોડ રૂપિયાના મકાનમાં દર મહિને 20-30 હજારનું ભાડું ચૂકવીને રહી શકો છો, તો પછી લોન લઈને ઘર કેમ ખરીદશો? લેખક અને ઉદ્યોગસાહસિક અંકુર વારિકુ કહે છે કે 40 વર્ષની ઉંમર પહેલા ઘર ખરીદવું જોઈએ નહીં.

હોમ લોનનું ગણિત
હવે તેને સંપૂર્ણ રીતે સમજવા માટે, ચાલો હોમ લોનનું ગણિત સમજીએ. ધારો કે તમે 1 કરોડ રૂપિયાનું ઘર ખરીદવા માંગો છો, તો તમને હોમ લોનમાં આખી રકમ નહીં મળે. જો તમે લગભગ 80 લાખ રૂપિયાની હોમ લોન લો છો તો પણ બાકીના 20 લાખ રૂપિયા? બાકીના 20 લાખ રૂપિયા માટે તમારે ‘ડાઉન પેમેન્ટ’ નામના રાક્ષસ સામે લડવું પડશે.

આ નિષ્ણાતોના મતે, હોમ લોન લઈને પણ તમારે ઘર ખરીદવા માટે મોટી રકમ એકઠી કરવી પડશે. આ સિવાય તમને આવનારા 15-20 વર્ષ સુધી એક જ જગ્યાએ અને એક જ હપ્તા સાથે બાંધવામાં આવશે. બીજી બાજુ, ભાડાના મકાનમાં રહેવા માટે, તમારે એક સાથે આટલી મોટી રકમની જરૂર નથી. 60-70 હજાર રૂપિયાના હપ્તા ભરવાને બદલે તમે 20-30 હજાર રૂપિયાનું ભાડું ચૂકવીને સમાન કિંમતના મકાનમાં આરામથી રહી શકો છો.

આ સિવાય તમારા ઘરનો એક મોટો ગેરલાભ એ છે કે ઘરની કોઈ ને કોઈ પાઈપ તમારા બેસ્ટ ફ્રેન્ડના દિલની જેમ તૂટતી રહે છે અથવા તો ક્યારેક દીવાલો પરનો કલર પડતો રહે છે. એકંદરે, ઘરની જાળવણી એ પોતાનામાં એક મોટો માથાનો દુખાવો છે અને તેનો ખર્ચ અલગ છે.

ઘરની જાળવણીનો ખર્ચ એક ટાકા સુધીનો હોઈ શકે છે એટલે કે દર વર્ષે લગભગ એક લાખ રૂપિયા. આશરે રૂ. 1 કરોડનું ઘર ખરીદવા માટે તમારે 8-9 ટકાના દરે વીસ વર્ષ માટે વાર્ષિક રૂ. 8-9 લાખ ચૂકવવા પડશે. તે જ સમયે, ભાડાના મકાન માટે, દર મહિને 25,000 રૂપિયાના દરે ફક્ત 3 લાખ રૂપિયા પ્રતિ વર્ષનો ખર્ચ થશે. એટલે કે વીસ વર્ષમાં માત્ર 60 લાખ.

ભાડાના મકાનમાં રહીને બચેલા પૈસાનું શું કરશો?
હવે, શું આ બાબત ગણિતમાં લાગે તેટલી નફાકારક છે કે પછી ફિલ્મ હેરાફેરીના લક્ષ્મી ચિટ ફંડ જેવી સ્કીમ છે? સારું, યુટ્યુબના વિદ્વાનો દ્વારા સમજાવવામાં આવેલા ભાડાના મકાનના ગણિતમાં કોઈ ભૂલ નથી. પરંતુ કેટલીક બાબતો છે જે તમારે આ રસ્તો અપનાવતા પહેલા જાણવી જોઈએ.

બચેલા નાણા સાથે અન્ય રોકાણની તકો
અંકુર વારિકુ પૂછે છે, “ભાડાના મકાનમાં રહીને અને EMI ન ચૂકવીને તમે જે પૈસા બચાવો છો તેનું તમે શું કરશો?” જેમ કે અબજોપતિ રોકાણકાર વોરેન બફેટ કહે છે, “ક્યારેય આવકના એક સ્ત્રોત પર નિર્ભર ન રહો. રોકાણ કરો અને કમાવાની અન્ય રીતો પણ શોધો.
જો તમે શેરબજાર, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અથવા એસઆઈપીમાં વિશ્વાસ સાથે રોકાણ કરી શકો છો, તો તમે લાંબા ગાળે સારો નફો મેળવી શકો છો.

વધુ શું છે, જો તમને સારું વળતર મળે છે, તો તમે 20 વર્ષ પહેલાં લોન લીધા વિના પણ 20 વર્ષ માટે EMI ચૂકવીને ઘર ખરીદી શકશો. પરંતુ આમાં એક કેચ છે. અને એ સ્ક્રૂનું નામ છે મોંઘવારી. જો તમે શેરબજારમાં રોકાણ કરો અને આગામી 10-15 વર્ષમાં ઘર ખરીદવા જેટલો નફો મેળવો તો પણ આજે જે મકાનની કિંમત 1 કરોડ રૂપિયા છે તે 15 વર્ષ પછી 6%ના દરે લગભગ 2 કરોડ 40 લાખ રૂપિયા થશે. ફુગાવાનો દર હશે. તેથી, આ બધી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને જ ગણતરી કરો.

ઘર ભાડે આપવાના વ્યવહારિક ફાયદાઓ,
ચાલો આ મન-આકળાજનક ગણિતને થોડા સમય માટે બાજુ પર રાખીએ. ચાલો હું તમને અંતમાં તેની સરળ પદ્ધતિ જણાવું. પહેલા આપણે ભાડાના મકાનમાં રહેવાના કેટલાક વ્યવહારુ ફાયદાઓ સમજીએ.

1- જો તમારી નોકરી એક જગ્યાએ નથી થઈ રહી તો ભાડાના મકાનમાં રહેવું વધુ સારું છે. નહિંતર તમે દર બે વર્ષે શહેર બદલતા હશો અને તમારું ઘર ભાડુઆત દ્વારા માણવામાં આવશે.

2- અથવા જો તમે નાની ઉંમરમાં આટલી મોટી લોનની જવાબદારી લેવા માંગતા ન હોવ અને રોકાણની વિવિધ પદ્ધતિઓ અજમાવવા માંગતા હો, તો ભાડાનું મકાન એક સારો વિકલ્પ છે. રમિત સેઠી કહે છે કે હોમ લોન લઈને તમે અન્યત્ર રોકાણની તકો ઘટાડી દો છો.

ઘર ખરીદવાના ફાયદા અને ગેરફાયદાઃ
કોઈ પણ મોટો નિર્ણય લેતા પહેલા તેના ફાયદા અને ગેરફાયદાનો સ્ટોક લેવાથી મામલો થોડો સરળ બને છે, જોખમ ઓછું થાય છે અને વળતર વધુમાં વધુ મળે છે. તેથી, ઘર ખરીદવાની તરફેણમાં કયા પરિબળો છે તે જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે.

જો તમે ઘર ખરીદવા સક્ષમ હોવ તો શું કરવું?
હવે ધારો કે તમે એક કરોડની કિંમતનું અથવા તેની અડધી કિંમતનું ઘર ખરીદવા માંગો છો, તો તમે તમારી જરૂરિયાત મુજબ કિંમત વધારી કે ઘટાડી શકો છો. ડાઉન પેમેન્ટ અને EMI પણ તે મુજબ વધશે કે ઘટશે. હવે, જો ડાઉન પેમેન્ટ પછી તમે EMI અને મેન્ટેનન્સ સહિત દર મહિને 60-75 હજાર રૂપિયા સરળતાથી ચૂકવી શકો, તો શું ઘર ખરીદવું યોગ્ય રહેશે? આ પાછળની યુક્તિ શું છે? ચાલો સરળ રીતે સમજીએ.

ભાવનાત્મક જોડાણ ઉપરાંત, ઘર ખરીદવું એ પણ એક સારો રોકાણ વિકલ્પ છે .

SILA (રિયલ એસ્ટેટ)ના સિનિયર વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ હરિ કિશન મોવવા અનુસાર, “રિયલ એસ્ટેટ માર્કેટે 2022માં ખૂબ સારું પ્રદર્શન કર્યું હતું.” ડેક્સટરસ વર્કસ્પેસના સીઈઓ અને સ્થાપક રોબિન છાબરા કહે છે કે વર્ષ 2023 રિયલ એસ્ટેટ માટે રસપ્રદ બની શકે છે. જીડીપી અને માથાદીઠ આવક વધવાની સાથે લોકોની ખર્ચ શક્તિ પણ વધી રહી છે. શહેરીકરણ પણ વધી રહ્યું છે. ટિયર-1 અને ટિયર-2 શહેરોમાં પણ ઓફિસો અને ઘરોની માંગ વધી રહી છે.

EMI એ જ રહેશે, પરંતુ રોકાણને
થોડા સમય માટે બાજુ પર રાખીને ભાડું વધતું રહે છે. ચાલો EMI વિશે વાત કરીએ. જ્યાં સુધી લોન ચૂકવવામાં ન આવે ત્યાં સુધી ઘરની EMI યથાવત રહેશે. ભાડા સતત વધતા જાય છે. જ્યાં સુધી તમે કમાણી કરી રહ્યા છો, ત્યાં સુધી પૈસા બચાવવા અને રોકાણ અને ખર્ચ કરવાનો સારો વિચાર છે.

પરંતુ નિવૃત્તિ પછી, જ્યારે તમારી પાસે નિશ્ચિત આવક ન હોય, ત્યારે આ રોકાણ તમારા માટે એક સંપત્તિ બની જશે.

વધતી કિંમતો
ઘર ખરીદવું દિવસેને દિવસે મોંઘું બની રહ્યું છે અને જો નિષ્ણાતોનું માનીએ તો, આવનારા વર્ષોમાં ભારતીય રિયલ એસ્ટેટમાં વધારો થતો જણાય છે. નેસ્ક હોમ્સના સીઈઓ અને સ્થાપક પીએલ નારાયણ પણ કહે છે તેમ, કેન્દ્રીય બજેટ 2023-24 રિયલ એસ્ટેટ માટે ઘણું સારું રહેશે. આવી સ્થિતિમાં, રોકાણની દૃષ્ટિએ ઘર ખરીદવું એ એક સારો વિકલ્પ છે અને તમારા માટે નાણાકીય સુરક્ષા પણ છે.

મિલકત અને ઉપયોગિતાના દૃષ્ટિકોણથી ઘર એ એક સારું રોકાણ છે. જો આપણે તેને એકસાથે જોઈએ તો તમારે ભાડાના મકાનમાં પણ અમુક ચોક્કસ રકમનો જાળવણી ખર્ચ ઉઠાવવો પડશે. આ સિવાય જો તમે જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થામાં છો તો તમને ટેક્સમાં થોડી છૂટ પણ મળશે. હવે જ્યારે બંને પક્ષે લાભ હોય ત્યારે શું કરવું?

કરીએ તો શું કરવું?
જો તમે થોડા વર્ષો કામ કર્યું છે અને આર્થિક રીતે સ્થિર થઈ ગયા છો, તો ઘર ખરીદવું એ એક સારું રોકાણ છે.

જો કે, આ મનની મૂંઝવણનો સરળ ઉકેલ પણ સૂચવવામાં આવે છે. એક સૂત્ર મુજબ, ઘરની કિંમતને તેના વાર્ષિક ભાડાથી વિભાજિત કરો. હવે જુઓ શું થાય છે-

1- જો રેશિયો 15 કરતા ઓછો હોય તો ઘર ખરીદવું એક સારો વિકલ્પ રહેશે.

2- જો ગુણોત્તર 15-20 ની વચ્ચે આવે તો બંને સારા વિકલ્પો છે.

3- છેલ્લે, જો ગુણોત્તર 20 થી વધુ હોય તો ભાડાના મકાનમાં રહેવું એ એક સમજદાર નિર્ણય છે.

આ બધા સિવાય એ પણ જુઓ કે તમે જે વિસ્તારમાં ઘર ખરીદવાનું વિચારી રહ્યા છો ત્યાં જમીન અને મિલકતનું બજાર કેવી રીતે વધી રહ્યું છે. આવા તમામ પ્રશ્નો પર વિચાર કર્યા પછી જ નિર્ણય લો.