અમરનાથ યાત્રા વખતે શું કરશો અને શું ન કરશો ? જાણો આખી લિસ્ટ -

અમરનાથ યાત્રા (Amarnath Yatra) આવતા મહિને 1લી જુલાઈથી શરૂ થવા જઈ રહી છે, જે 62 દિવસ (31 ઓગસ્ટ 2023) સુધી ચાલશે. સૌથી મુશ્કેલ મુસાફરીમાંથી એક, આ મુસાફરી જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં 14 કિલોમીટર સુધીની મુસાફરી છે. દર વર્ષે હજારો લોકો આ પવિત્ર યાત્રામાં ભાગ લે છે, જો કે અમરનાથ યાત્રાને લઈને ઘણી કડક માર્ગદર્શિકાઓ છે કારણ કે ઊંચાઈની સાથે, વ્યક્તિએ ઢાળવાળી ચઢાણો અને ખૂબ જ સાંકડા રસ્તાઓમાંથી પસાર થવું પડે છે.

અમરનાથની યાત્રા કરતા પહેલા શ્રદ્ધાળુઓએ રજીસ્ટ્રેશન કરાવવું પડશે. આ વર્ષની યાત્રા માટે રજીસ્ટ્રેશનની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે. રજીસ્ટ્રેશનની ખાસ વાત એ છે કે યાત્રા શરૂ કરતા પહેલા તમારે લગભગ એક મહિના પહેલા તમારું નામ રજીસ્ટ્રેશન કરાવવું પડશે. યાત્રા શરૂ કરતા પહેલા શ્રદ્ધાળુઓનું મેડિકલ ચેકઅપ કરવામાં આવે છે કારણ કે ઉંચાઈ પર જતા સમયે ઓક્સિજનનું સ્તર ઘટવા લાગે છે, આવી સ્થિતિમાં યાત્રા દરમિયાન કોઈ સમસ્યા ન થાય તે માટે પવિત્ર ગુફામાં જતા ભક્તોની સતત તપાસ કરવામાં આવે છે. શ્રી અમરનાથ જી શ્રાઈન બોર્ડ (SASB) જે પવિત્ર ગુફાનો હવાલો સંભાળે છે અને આ બોર્ડના નેતૃત્વમાં યાત્રાનું સંચાલન કરવામાં આવે છે.

પ્રવાસ દરમિયાન કઈ ખાદ્ય સામગ્રી લઈ જશો ?

પવિત્ર ગુફા તરફની યાત્રા માટે પણ સમય નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. આ યાત્રા સવારે 5 વાગે શરૂ થાય છે. અહીં તાપમાન 2 ડિગ્રીથી ઘટીને માઈનસ 5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ થઈ જાય છે. મુસાફરી દરમિયાન વધતી જતી ઠંડીને કારણે સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓ (ભૂખ ન લાગવી, ઉલટી થવી, થાક લાગવી, નબળાઈ, ચક્કર અને ઊંઘમાં તકલીફ વગેરે) ઉદભવે છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને શ્રાઈન બોર્ડે હેલ્થ એડવાઈઝરી બહાર પાડી છે. પ્રવાસ દરમિયાન ખાવા-પીવાની ઘણી વસ્તુઓ લઈ જવા પર પ્રતિબંધ છે.

બોર્ડે કોઈપણ પ્રકારની નોન-વેજ વસ્તુઓ, ઢોસા, પુરી, ભટુરા, સ્ટફ્ડ પરાંઠા, તળેલા પાપડ, અથાણું, ફાસ્ટ ફૂડ, ચટણી, બ્રેડ બટર, હેવી પુલાવ, ફ્રાઈડ રાઈસ, પિઝા, બર્ગર, ચૌમીન, ક્રીમ બનાવતી વસ્તુઓ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. સાથે સાથે ગુલાબ જામુન, રસગુલ્લા, હલવો અને જલેબી સાથે કોઈપણ પ્રકારની કન્ફેક્શનરીની ચીજવસ્તુઓ લઈ જવા પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. ચિપ્સ, ક્રિપ્સ, ખારી મિક્સર, પકોડા અને સમોસા તેમજ ડીપ ફ્રાઈડ વસ્તુઓ, ઉકાળો અને ઠંડા પીણાં લઈ શકાશે નહીં.

મુસાફરી દરમિયાન, બોર્ડ લીલા શાકભાજી, કઠોળ, લીલોતરી, બટાકા, અનાજ, ચણાની કરી, લીલો સલાડ, ફળો અને ચોખા, ખીચડી અથવા સાદા ભાત લઈ જઈ શકે છે. રોટી, દાળ રોટી, મિસી રોટી, માખણ કે તેલ વગરની મક્કી રોટલી, તંદૂરી રોટી, કુલચા અથવા ડબલ રોટી પણ લેવાની છૂટ છે. તમે ઉત્પમ, ઈડલી, સાંભર, પોહા અને ઢોકળા, વેજીટેબલ મોમોસ પણ લઈ શકો છો.

યાત્રા દરમિયાન શ્રદ્ધાળુઓ કોફી, શરબત, હર્બલ ટી, લેમન સ્ક્વોશ, લેમોનેડ, લો ફેટ મિલ્ક, ફ્રૂટ જ્યુસ, સૂપ અને મિનરલ વોટર પીવા માટે લઈ શકશે. આ સાથે ચોખાની ખીર, સાબુદાણાની ખીર, ઓટમીલ, મધ, શેકેલા પાપડ, ખાખરા, તલના લાડુ, ઢોકળા, ગજક એટલે કે ચિક્કી, રેવડી, મખાના, ફૂંકાયેલા ભાત, સૂકા પેઠા, ગોઝબેરી જામ અને લીલા નારિયેળ લઈ શકાય છે.

યાત્રા દરમિયાન શ્રદ્ધાળુઓએ બોર્ડ દ્વારા જારી કરવામાં આવેલી માર્ગદર્શિકાનું પણ પાલન કરવાનું રહેશે. બોર્ડે પવિત્ર યાત્રા દરમિયાન અનેક દિશાનિર્દેશોનું પાલન કરવા જણાવ્યું છે, સાથે 5 વસ્તુઓ ન કરવા જણાવ્યું છે.

મુસાફરી કરતી વખતે શું ન કરવું ?

RFID કાર્ડ (રેડિયો ફ્રીક્વન્સી આઈડેન્ટિફિકેશન (RFID)) વિના કોઈ પણ નોંધાયેલા પેસેન્જરને મુસાફરી કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
જ્યાં ચેતવણી સૂચનાઓ પોસ્ટ કરવામાં આવી છે ત્યાં રોકશો નહીં.
મુસાફરી દરમિયાન ચપ્પલનો ઉપયોગ કરશો નહીં. પવિત્ર ગુફાના માર્ગમાં બેહદ ચઢાણ અને ઉતરાણ છે, તેથી લેસવાળા ટ્રેકિંગ શૂઝ પહેરો.
રસ્તામાં કોઈપણ શોર્ટ કટનો પ્રયાસ કરશો નહીં. આમ કરવું જોખમી બની શકે છે.
મુસાફરી કરતી વખતે, પ્રદૂષણ ફેલાવતું હોય અથવા મુસાફરી વિસ્તારને દૂષિત કરતું હોય તેવું કંઈપણ ન કરો. જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ પ્રતિબંધિત છે અને કાયદા હેઠળ સજાને પાત્ર પણ છે.

મુસાફરી કરતી વખતે શું કરશો ?

દરેક રજિસ્ટર્ડ તીર્થયાત્રીએ પવિત્ર યાત્રા શરૂ કરતા પહેલા જમ્મુ અથવા શ્રીનગરમાં નિર્ધારિત સ્થળોએથી તેમનું RFID કાર્ડ એકત્રિત કરવું ફરજિયાત છે.
RFID કાર્ડ મેળવવા માટે, તમારી સાથે આધાર કાર્ડ રાખો.
સુરક્ષા માટે મુસાફરી કરતી વખતે હંમેશા RFID ટેગ પહેરો.
મુસાફરી માટે ઉચ્ચતમ સ્તરની શારીરિક તંદુરસ્તી પ્રાપ્ત કરવા માટે તૈયાર રહો. આ માટે, મુસાફરીના ઓછામાં ઓછા એક મહિના પહેલા લગભગ 4-5 કિમીની સવાર અથવા સાંજની વોક માટે જવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. ઓક્સિજનનું સ્તર સુધારવાનો પ્રયાસ કરો. આ માટે ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતો અને યોગાસનો ખાસ કરીને પ્રાણાયામ શરૂ કરવા જોઈએ.
આ પ્રવાસમાં ઊંચાઈવાળા સ્થળોએ તીવ્ર ઠંડા પવનોનો સામનો કરવો પડશે. પર્યાપ્ત વૂલન કપડાં, નાની છત્રી, વિન્ડચીટર, રેઈનકોટ, વોટરપ્રૂફ ટ્રેકિંગ શૂઝ, ટોર્ચ, ચાલવાની લાકડી, ટોપી (પ્રાધાન્યમાં મંકી કેપ), મોજા, જેકેટ, વૂલન મોજાં, ટ્રાઉઝર (પ્રાધાન્ય વોટરપ્રૂફ) સાથે રાખો. આ બધી બાબતો જરૂરી છે કારણ કે આ સ્થળોએ હવામાન ગમે ત્યારે બદલાઈ શકે છે, તડકાની વચ્ચે અચાનક વરસાદ અને હિમવર્ષા થઈ શકે છે. એટલું જ નહીં, તાપમાન અચાનક 5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ અથવા તેનાથી નીચે પણ આવી શકે છે.
મહિલા શ્રદ્ધાળુઓ માટે યાત્રા દરમિયાન સાડી પહેરવી યોગ્ય રહેશે નહીં. તેમના માટે સલવાર કમીઝ, પેન્ટ-શર્ટ અથવા ટ્રેક સૂટ પહેરવું વધુ સારું રહેશે. 6 અઠવાડિયાથી વધુની સગર્ભા સ્ત્રીઓને મુસાફરીની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
13 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો અને 70 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોને પણ તીર્થયાત્રા માટે મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
તમારો સામાન લઈ જનાર કુલી/ઘોડો/ટટ્ટુ તમારી સાથે હોવું જોઈએ કારણ કે જો હવામાન ખરાબ થઈ જાય તો અચાનક કંઈપણની જરૂર પડી શકે છે.
પહેલગામ અથવા બાલતાલથી આગળ મુસાફરી કરતી વખતે, વધારાના કપડાં અથવા ખાવાની વસ્તુઓ વોટરપ્રૂફ બેગમાં રાખવી જોઈએ.
મુસાફરી દરમિયાન પાણીની બોટલ, ડ્રાયફ્રૂટ્સ, શેકેલા ચણા, ટોફી, ગોળ, ચોકલેટ વગેરે તમારી સાથે રાખો.
તમારા હાથ અથવા ચહેરાને સનબર્ન વગેરેથી બચાવવા માટે તમારી સાથે કોલ્ડ ક્રીમ, વેસેલિન અથવા સનસ્ક્રીન રાખો.
એકલા પ્રવાસ ન કરો. હંમેશા સમૂહમાં મુસાફરી કરો. ઉપરાંત, ખાતરી કરો કે જૂથમાં દરેક તમારી આગળ અથવા પાછળ ચાલે છે અને હંમેશા તમારી નજરમાં હોવું જોઈએ.
કટોકટીની સ્થિતિમાં ઝડપી પગલાં લેવા માટે, તમારી સાથે મુસાફરી કરી રહેલા તમારા જૂથના સભ્યનું નામ, સરનામું, મોબાઇલ ફોન નંબર સાથે તમારા ખિસ્સામાં એક નોંધ રાખો. આ સાથે, તમારે તમારી ટ્રાવેલ પરમિટ અને અન્ય કોઈપણ ઓળખ કાર્ડ તમારી સાથે રાખવા પડશે.
પરત ફરતી વખતે, તમારે તમારા જૂથના તમામ લોકો સાથે બેઝ કેમ્પ છોડવું પડશે. જો તમારા ગ્રુપનો કોઈ સભ્ય ગુમ થઈ ગયો હોય તો તમારે પોલીસની મદદ લેવી પડશે.
તમારે તમારી સાથે મુસાફરી કરી રહેલા તમારા સાથી પ્રવાસીઓને દરેક શક્ય મદદ કરવી જોઈએ અને આ યાત્રા શુદ્ધ હૃદયથી કરવી જોઈએ.
વહીવટીતંત્ર દ્વારા સમયાંતરે આપવામાં આવતી સૂચનાઓનું ચુસ્તપણે પાલન કરવું જોઈએ.
યાત્રા દરમિયાન પર્યાવરણનું સન્માન કરો અને ક્યાંય કચરો ન નાખો.
તમામ વેસ્ટ મટિરિયલ ડસ્ટબિનમાં નાખો. તમામ કાર્બનિક કચરો માત્ર લીલા ડસ્ટબિનમાં જ નાખો.
પ્રવાસ દરમિયાન, કેમ્પ અને અન્ય સ્થળોએ બનાવેલા શૌચાલય અથવા યુરીનલનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.