લોથલમાં બનશે વિશ્વનું સૌથી મોટું નેશનલ મેરીટાઇમ હેરિટેજ મ્યુઝિયમ
The world's largest National Maritime Heritage Museum will be built in Lothal
અમદાવાદથી(Ahmedabad) લગભગ 75 કિમી દૂર લોથલ ખાતે વિશ્વનું સૌથી મોટું નેશનલ મેરીટાઇમ હેરિટેજ મ્યુઝિયમ બનાવવામાં આવશે. આંતરરાષ્ટ્રીય મ્યુઝિયમની સમકક્ષ બનાવવામાં આવેલા આ હેરિટેજ સંકુલમાં લોથલનો પાંચ હજાર વર્ષ જૂનો ઈતિહાસ પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે. 4500 કરોડના ખર્ચે 400 એકરમાં બનેલ આ નેશનલ મરીન હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સ (NMHC) માનવ સભ્યતાના ઉદભવનું સાક્ષી બનશે તેમજ આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસન સ્થળ બનશે.
બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રાલય વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના માર્ગદર્શન હેઠળ અને ગુજરાત સરકારના સહયોગથી આ પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહ્યું છે. અહીં પ્રાચીનકાળથી લઈને આધુનિક સમય સુધીનો ભારતનો દરિયાઈ વારસો પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે. તેમજ અદ્યતન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ભારતના દરિયાઈ વારસા વિશે જાગૃતિ ફેલાવવામાં આવશે.
વિશ્વનું સૌથી ઊંચું લાઇટ હાઉસ મ્યુઝિયમ 400 એકરના સંકુલમાં વિશ્વનું સૌથી ઊંચું લાઇટ હાઉસ મ્યુઝિયમ, વિશ્વની સૌથી મોટી ઓપન એક્વેટિક ગેલેરી અને ભારતનું સૌથી ભવ્ય નેવલ મ્યુઝિયમ હશે. આ આઇકોનિક લાઇટ હાઉસ મ્યુઝિયમ 77 મીટર ઊંચું હશે, જ્યારે 65 મીટર પર ઓપન ગેલેરી હશે. ઓપન એર વ્યુઇંગ ગેલેરી હશે. રાત્રે લાઇટ શો પણ થશે.
આ વિશ્વસ્તરીય સુવિધા સંકુલ ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) દ્વારા વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. તે ત્રણ તબક્કામાં બનાવવામાં આવશે. પ્રથમ તબક્કાનું કામ શરૂ થઈ ગયું છે. પદ્મભૂષણ હાફિઝ કોન્ટ્રાક્ટર અને તેની ડિઝાઇનરોની ટીમે કોમ્પ્લેક્સની ડિઝાઇન તૈયાર કરી છે. આ પ્રોજેક્ટના પ્રથમ તબક્કામાં 774 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવશે. આ કેન્દ્રને જોડતો ફોર લેન રોડ બનાવવામાં આવશે. આ ઉપરાંત 66 કિલોવોટનું સબ સ્ટેશન પણ બનાવવામાં આવશે. તે માત્ર મેરીટાઇમ કોમ્પ્લેક્સ જ નહીં પરંતુ અભ્યાસ માટેની સંસ્થા પણ હશે. અમદાવાદ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ લોથલથી સૌથી નજીક છે. તે રોડ દ્વારા પહોંચી શકાય છે.
લોથલ વિશ્વનું પ્રથમ માનવસર્જિત ડોકયાર્ડ છે લોથલનું ડોકયાર્ડ વિશ્વનું પ્રથમ માનવસર્જિત ડોકયાર્ડ છે, જે પાંચ હજાર વર્ષ પહેલા બાંધવામાં આવ્યું હતું. ભારતના દરિયાઈ ઈતિહાસ અને ટેકનોક્રેટ્સના મિશ્રણ સાથે બનેલું આ હેરિટેજ સંકુલ લોકો માટે અભ્યાસનું કેન્દ્ર તેમજ જોવાલાયક સ્થળ બનશે. ઉલ્લેખનીય છે કે પ્રાચીન સમયમાં લોથલ માત્ર સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિનું વેપાર કેન્દ્ર જ નહીં પરંતુ ભારતની દરિયાઈ શક્તિ અને સમૃદ્ધિનું પ્રતીક પણ હતું. એક સમય હતો જ્યારે લોથલ બંદર 84 દેશોના ધ્વજથી ચિહ્નિત હતું.
મ્યુઝિયમમાં હડપ્પન સભ્યતા અને જીવનશૈલીને ફરીથી ઉજાગર કરવામાં આવશે, જેમાં દરિયાકાંઠાના રાજ્યોનો પેવેલિયન હશે. અહીં અનેક સંશોધન અને અનોખી સુવિધાઓ વિકસાવવામાં આવશે. મ્યુઝિયમમાં 14 ગેલેરીઓ હશે અને કોસ્ટલ સ્ટેટ્સ પેવેલિયન પણ અન્ય રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વિવિધ દરિયાઈ વારસાને પ્રદર્શિત કરવા માટે બનાવવામાં આવશે.
પ્રવાસી આકર્ષણ
આ હેરિટેજ મ્યુઝિયમમાં ફ્લોટિંગ રેસ્ટોરન્ટની પણ સુવિધા હશે. 100 રૂમની ટેન્ટ સિટી અને રિસોર્ટ પણ તૈયાર થશે. મ્યુઝિયમની મુલાકાત લેવા માટે ઈ-કારની વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. 500 ઈ-વાહનોની સુવિધા હશે.મેરીટાઇમ યુનિવર્સિટીની રચના કરવામાં આવશે. સૌથી મહત્વની બાબત એ હશે કે અહીં નેશનલ મેરીટાઇમ હેરિટેજ કોમ્પ્લેક્સમાં મેરીટાઇમ યુનિવર્સિટી બનાવવામાં આવશે, જ્યાં મેરીટાઇમ ડિગ્રીઓ આપવામાં આવશે. આ સાથે વિદ્યાર્થીઓના એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામને વેગ મળશે.
દરિયાઈ રિસોર્ટ પણ હશે
સંકુલની એક વિશિષ્ટ વિશેષતા એ પ્રાચીન શહેર લોથલનું પુનઃનિર્માણ છે, જે 2400 બીસીઇથી પ્રાચીન સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિના મુખ્ય શહેરોમાંનું એક છે. સંકુલમાં દરેક દરિયાકાંઠાના રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે સંબંધિત રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની કલાકૃતિઓ અથવા દરિયાઈ વારસો પ્રદર્શિત કરવા માટે એક પેવેલિયન હશે. આ સંકુલમાં મરીન એન્ડ નેવલ થીમ પાર્ક, મેમોરિયલ પાર્ક, ક્લાઈમેટ ચેન્જ થીમ પાર્ક, એડવેન્ચર એન્ડ એન્ટરટેઈનમેન્ટ થીમ પાર્ક, લાઈટ હાઉસ મ્યુઝિયમ, હેરિટેજ થીમ પાર્ક, મ્યુઝિયમ થીમ હોટેલ અને મેરીટાઇમ થીમ ઈકો-રિસોર્ટ્સ અને મરીન ઈન્સ્ટીટ્યુટ હશે.જોધપુરથી ગુલાબી પથ્થર હશે. વાપરેલુ
કેમ્પસના નિર્માણમાં જોધપુરના ગુલાબી પત્થરોનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે, આ હશે વિશેષતાઓ
- દરિયાઈ ઈતિહાસ શીખવા અને સમજવાનું કેન્દ્ર બનશે
- ગુજરાત સરકારે 375 એકર જમીન ફાળવી
- દરિયાઈ વારસાના નિમજ્જન અનુભવને અનુભવવા માટે વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીનો ઉપયોગ
- ગ્રાન્ડ નેવી ગેલેરી બનાવવામાં આવશે, જેમાં INS નિશંક, સી હેરિયર જેટ્સ અને નેવી ચોપર્સ પ્રદર્શિત થશે – લાઇટ એન્ડ સાઉન્ડ શો
