હર હર મહાદેવ : શું છે ગંગામાં સ્નાન કરવા પાછળનું આધ્યાત્મિક અને વૈજ્ઞાનિક મહત્વ ?
Har Har Mahadev: What is the spiritual and scientific significance of bathing in the Ganga?
જેમ જેમ ગંગા ભગવાન શિવના(Lord Shiva) જટામાંથી નીકળે છે અને તેરાઈ પ્રદેશમાં પ્રવેશવા માટે મહાન હિમાલયન હિમનદીઓ પાર કરે છે તેમ તેમ તેનું ધાર્મિક મહત્વ વધે છે. તેથી ગંગા જળનો ઉપયોગ વિવિધ ધાર્મિક વિધિઓમાં ચોક્કસપણે થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જેઓ ગંગામાં સ્નાન કરે છે (ગંગાસ્નાનનું મહત્વ) તેઓ તમામ પાપોમાંથી મુક્તિ મેળવે છે અને મૃત્યુ પછી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ગંગામાં સ્નાનનું આધ્યાત્મિક અને વૈજ્ઞાનિક મહત્વ છે. ઘણા સંશોધકોએ પણ આ વાતની પુષ્ટિ કરી છે. આવો જાણીએ, ગંગામાં સ્નાનનું આધ્યાત્મિક, વૈજ્ઞાનિક મહત્વ શું છે અને માતા ગંગાના જન્મની પૌરાણિક કથા શું છે?
ગંગા જળ સંબંધિત વૈજ્ઞાનિક તથ્યો
ગંગાના પાણી પર અત્યાર સુધીમાં અનેક સંશોધનો થયા છે. આવો જ એક અભ્યાસ નેશનલ બોટનિકલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, લખનૌ દ્વારા પણ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં તેમને જાણવા મળ્યું હતું કે ઇ. તે કોલી બેક્ટેરિયાને મારી નાખવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. વૈજ્ઞાનિકો એમ પણ માને છે કે ગંગા હિમાલયમાંથી વહેતી હોવાથી તે ઘણા ખનિજો અને ઔષધિઓના સંપર્કમાં આવે છે અને ઔષધીય ગુણો મેળવે છે.
ગંગા જળ સંબંધિત વૈજ્ઞાનિક તથ્યો
સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે ગંગાના પાણીમાં ઓક્સિજન શોષવાની અદભૂત ક્ષમતા છે. એટલા માટે ગંગાનું પાણી સલ્ફરથી ભરપૂર છે, તેથી પાણી લાંબા સમય સુધી બગડતું નથી. વૈજ્ઞાનિકોએ ગંગા સ્નાન અને ગંગાનું પાણી પીવા અંગે પણ અનેક અભ્યાસો કર્યા છે, જેમાં તેમને જાણવા મળ્યું છે કે ગંગાનું પાણી પીવાથી કોલેરા, પ્લેગ અથવા મેલેરિયા જેવા રોગોના ખતરનાક જંતુઓનો નાશ થાય છે.
ગંગા સ્નાનનું ધાર્મિક મહત્વ
માતા ગંગા મોક્ષદાયિની તરીકે ઓળખાય છે. કારણ કે પ્રાચીન સમયથી એવું માનવામાં આવે છે કે ગંગામાં સ્નાન કરવાથી તમામ પાપો ધોવાઇ જાય છે અને અનંત પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. અમાવસ્યા કે પૂર્ણિમાના દિવસે ગંગાના જળમાં સ્નાન કરવાથી સાધકને દેવી-દેવતાઓના આશીર્વાદ મળે છે. આ સાથે ગંગા તટે શ્રાદ્ધ કે તર્પણ વગેરે કરવાથી પિતૃઓની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
માતા ગંગાના જન્મની કથા
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર માતા ગંગાનો જન્મ વૈશાખ શુક્લ પક્ષની સપ્તમી તિથિએ થયો હતો. વેદ અને પુરાણોમાં માતા ગંગાના જન્મ વિશે ઘણી વાર્તાઓ પ્રચલિત છે. વામન પુરાણ અનુસાર જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ વામનનું રૂપ ધારણ કર્યું ત્યારે તેમણે એક પગ આકાશ તરફ ઊંચો કર્યો હતો. પછી બ્રહ્માજીએ ભગવાન વિષ્ણુના પગ ધોયા અને કમંડળમાં પાણી ભર્યું. આ પાણીના તેજમાંથી ગંગાનો જન્મ થયો હતો. આ પછી બ્રહ્માએ ગંગા પર્વત હિમાલયને સોંપી દીધો અને આ રીતે દેવી પાર્વતી અને માતા ગંગા બહેનો બની ગયા.
(ઉપરોક્ત માહિતી ઉપલબ્ધ સ્ત્રોતોમાંથી આપવામાં આવી છે. અમે તથ્યો વિશે કોઈ દાવા કરતા નથી કે અંધશ્રદ્ધાને સમર્થન આપતા નથી)
