શું તમે જાણો છો કે ISROમાં 100 કરતા વધારે મહિલાઓનું છે મહત્વનું યોગદાન ?

ચંદ્રયાન-3ના પડકારરૂપ મિશનને સફળ બનાવવામાં દેશની મહિલાઓ (Women) પણ પાછળ રહી નથી. તેમ છતાં માત્ર એસોસિયેટ પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર કે.કે. કલ્પના સામે આવી, પરંતુ મિશનને સફળ બનાવવામાં 100 થી વધુ મહિલા વૈજ્ઞાનિકોએ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી. ISRO દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, ચંદ્રયાન-2 પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર એમ. વનિતા અને મિશન ડિરેક્ટર રિતુ કરીધલે પણ ચંદ્રયાન-3 ટીમ સાથે સહયોગ કર્યો હતો. રિતુ મિશન સમીક્ષા ટીમમાં સામેલ હતી અને ચંદ્રયાન-3 ટીમને તેના અનુભવોનો સંપૂર્ણ લાભ મળ્યો.

ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ. સોમનાથના મતે દરેક અવકાશ કાર્યક્રમ રાષ્ટ્રીય મિશન છે. કેટલાક પસંદગીના વૈજ્ઞાનિકો આ મિશનમાં સીધા સામેલ છે, જેઓ મહત્વપૂર્ણ અધિકારીઓ છે. જો કે, હજારો વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરો આડકતરી રીતે અથવા દૂરથી યોગદાન આપે છે. ચંદ્રયાન-3 મિશનમાં ઘણા શૈક્ષણિક, ઉદ્યોગો અને જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોએ પણ સક્રિય ભૂમિકા ભજવી છે. દરેકનો ફાળો અમૂલ્ય છે.

પૂર્ણતા સુધીનું યોગદાન

ચંદ્રયાન-3માં 100થી વધુ મહિલા વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરો યોગદાન આપી રહી છે. તેમણે ચંદ્રયાન-3 ની કલ્પના અને ડિઝાઇન, સિસ્ટમ્સ અને પેટા સિસ્ટમ્સના વિવિધ પરીક્ષણો અને મિશનના અમલીકરણમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. મહિલા વૈજ્ઞાનિકો હજુ પણ આ મિશનમાં વ્યસ્ત છે અને યોગદાન આપી રહી છે.

ઈસરોએ જણાવ્યું હતું કે ચંદ્રયાન-3ની રચના અને સંચાલનમાં પણ મહિલાઓ મોખરે છે. સ્પેસક્રાફ્ટ એસેમ્બલિંગ, એકીકરણ, પરીક્ષણ અને મિશન કામગીરી માટે ગ્રાઉન્ડ સેન્ટરની સ્થાપનામાં તેમનું યોગદાન પ્રશંસનીય રહ્યું છે. લેન્ડરના સ્વચાલિત સલામત સોફ્ટ લેન્ડિંગ માટે નેવિગેશન, કંટ્રોલ અને સિમ્યુલેશન માટે પણ મહિલાઓ જવાબદાર હતી. તેઓ લેસર ડોપ્લર વેલોસીટી મીટર, લેસર અલ્ટીમીટર અને લેસર હોરીઝોન્ટલ વેલોસીટી કેમેરા જેવા કેટલાક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ સેન્સરના વિકાસ અને પુરવઠામાં પણ સામેલ હતા. આ સેન્સર્સ લેન્ડર વિક્રમને ચંદ્રની સપાટી પર સોફ્ટ અને સુરક્ષિત લેન્ડિંગ કરવા માટે ખૂબ જ અસરકારક સાબિત થયા છે.

ચંદ્રયાન-3 ના મુખ્ય ચહેરાઓ

ચંદ્રયાન-3 ટીમનું નેતૃત્વ ઈસરોના અધ્યક્ષ સોમનાથ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું જ્યારે વિવિધ કેન્દ્રોના નિર્દેશકોએ મિશનને સમર્થન આપ્યું હતું. કોર ટીમમાં પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર પી. વીરમુત્તુવેલુ, એસોસિયેટ પ્રોજેક્ટ, કલ્પના કલાહસ્તી, મિશન ડાયરેક્ટર મોટમારી શ્રીકાંત ઉપરાંત 27 ડેપ્યુટી પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટરનો સમાવેશ થાય છે.

અનુકરણીય કાર્ય સંસ્કૃતિ: મોટી ટીમ, કોઈ નેતા નહીં

સ્પેસ એજન્સીનું કહેવું છે કે સમર્પિત, સંગઠિત અને સામૂહિક પ્રયાસ સાથે કામ કરતી ટીમે ચંદ્રયાન-3ની સફળતા સુનિશ્ચિત કરી. આ ઈસરોની સંસ્કૃતિ પણ છે. અહીં દરેક વ્યક્તિ ટેક્નિકલ સમીક્ષાઓ ખુલ્લા મનથી સ્વીકારે છે. સંસ્થા અથવા પદના મહત્વને ધ્યાનમાં લીધા વિના, વિગતવાર ચર્ચાની જરૂર હોય તેવી તકનીક અથવા દરખાસ્તને પૂર્ણ કર્યા વિના આગળ વધશો નહીં. ટીમનો કોઈ પણ સભ્ય (ભલે તે ટીમનો લીડર હોય) ટીમ કરતા મોટો ન હોઈ શકે. ટીમ લીડરને તમામ વિષયોમાં માસ્ટર હોવું જરૂરી નથી પરંતુ, તે ટીમના દરેક સભ્ય તરફથી શ્રેષ્ઠ યોગદાનની ખાતરી આપે છે. જો કોઈ સભ્યને કોઈ વિસંગતતા જણાય તો તેની પ્રશંસા કરવામાં આવે છે. તે વિસંગતતાની ચર્ચા કરવા અને તેને દૂર કરવા માટે કોઈ ઔપચારિક મીટિંગની જરૂર નથી. તેઓ ચાના ટેબલ પર અથવા લંચ પર ગમે ત્યારે ગમે ત્યાં ચર્ચા કરી શકે છે.

Please follow and like us: